the matrix (1999)

Yönetmen: Andy Wachowski, Lana Wachowski

Senaryo: Andy Wachowski, Lana Wachowski

Oyuncular: Keanu Reeves, Laurence Fishburne, Carrie-Anne Moss, Hugo Weaving

Tür: Aksiyon | Macera | Bilim-kurgu

Yıl: 1999

Süre: 136 dakika

Ülke: ABD, Avustralya

Dil: İngilizce

Bilim-kurgu sinemasının akla ilk gelen ve kült statüsüne erişmiş The Matrix, Wachowski kardeşlerin yönetmen koltuğunda oturduğu, diğer filmlerden onu ayrı kılan en önemli farkın türün içine felsefik olguların yerleştirildiği en iyi filmlerden biri. Öyle ki nerdeyse tüm dakikalarında izleyiciyi sürekli bir soru sorma isteğine hapsetmiş yapısıyla, boş geçmeyen her anı ile orijinalliğini bozmayıp sonuçlanıyor.

İyi bir yazılımcı olan Thomas Anderson’ın Neo takma adıyla boş zamanlarında yaptığı hackerlık serüveninin, nasıl bir anda değişerek simüle dünyanın kuruluşu ve bu dünyada olup biten makine-insan ırkı savaşının sonuçlanmasını sağlayabilecek “seçilmiş kişi” olma yolundan çok daha fazlasını anlatan üçlemenin ilk ayağı The Matrix, bu türün öncülüğünü yapmak için yerini belirlemiş vaziyette devam filmlerinin en alt basamağını oluşturuyor.

Mr. Anderson ile Neo arasında sıkışmış kişiliğin gerçek kimliğiyle karışan benliğini, gerçek ile yapay olguların farkını anlama çabası ve önüne sunulan seçme şansıyla yavaş yavaş elde edilen ve anlamak için uğraştığı dakikalarda bilinçaltına yerleştirdiği korkudan uzaklaşırken Anderson’dan Neo kimliğine geçişi izliyoruz. Duymak istedikleri bir bir dinlediği kahinin ağzından dökülünceye kadar asıl olmayan kimliğinin ona yaşattığı korku, Neo kimliğini kazandıktan sonra ağır bir sorumluluk halini alıyor ve bu yükün altından kalkmak için sığınmaya çalıştığı gerçekliği kabul ediyor.

Tüm görselliğinin yanında derin diyalogların yer aldığı The Matrix, inanç-kader ilişkisi ve seçim şansıyla felsefik metinleri bolca ihtiva eden bir film. Makine ile insan ırkının egemenlik sürecinde, kişilerin görüş ayrılıkları ve dinsel yönden sorgulama eğilimleri de filmi bir o kadar anlamlandıran özellikleri.

Bu olguları tırmalaması, yönetmenlerinin devam filmlerini aynı yıl içerisinde vizyona sokmasının şöhret ve para derdi olduğu düşüncesi ve antimatrix kavramı bile filmin yerini sarsmaya yetmemiş, bilim-kurgu sinemalarının hazin sonu olan ödül meselesinde o da teknik yapısıyla ödülleri kucaklarken anlatılanların çok da anlaşılmaması ve biraz aykırı gelmesiyle diğer yönlerden eleştirmenler tarafından zayıf bulunmuş. Gün geçtikçe anlaşılan ve sinema tarihine önemli katkılarının ve farklı bakış açısı ve duruşunun etkisi olduğu anlaşılıyor. Doksanların sinema açısından belki de en önemli yılı olan 99 senesinde diğer filmler ile dik bir şekilde ifadesini ortaya koyuyor.

Gerek oyunculuk, gerek derin konuların arasında bilim-kurgu sinemasındaki en önemli aşklardan birine sahip olması, teknik altyapı, çekim açıları, gerekse kullanılan müzikler ve yer yer kullanıldığında beyin fırtınasına sebep olan sözlerle The Matrix, gelmiş geçmiş en iyi bilim-kurgu filmlerinden biri.

Fragmanı buradan izleyebilirsiniz.