nobel'den de öte | xavi ayén | kim manresa

Tartışmasız Nobel, edebiyat dünyasındaki en itibarlı ödül. Bir ayrım yapmak ve karar verme sürecinde önemli bir etken, çoğu kişiye göre de etkili bir kıstas. Tabii Nobel, kazanıldıktan sonra da tartışmalara maruz kalmanın kaçınılmaz olduğu bir getiri.

Bu ödülü kazanan yazarlar dünya çapında bir ikona dönüşmüş durumda, saygınlıkları tartışılmaz. Tabii ödülü kazananlar kadar ödülü kazanıp reddedenlerin öyküleri de ilgi çekiyor. Ucunda bir milyon dolarlık bir maddi getirinin yanında, bitmeyen telefon konuşmaları, uzayıp giden röportaj kuyrukları, evrensel bir saygınlık, kitap satışlarındaki artış…

Nobel Edebiyat Ödüllü 16 yazarlarla söyleşilerin yer aldığı “Nobel’den de Öte” adlı kitap, bu ödülü hak eden yazarların hayata bakış açılarını, bizden farklılıklarını, kendi içlerindeki benzerliklerini, hayatın göbeğine edebiyatı yerleştiren bu kişilerle geçirilen zorlukları görmek için çarpıcı bir kaynak. Siyah beyaz fotoğraflarla zenginleştirilmiş eserin meydana gelme hikâyesini ise yazar Xavi Ayén şu şekilde anlatıyor kitabın girişinde,

“Her şey Kim Manresa’nın, uzun ve büyüleyici profesyonel yaşamı boyunca beş kıtadan okullarda çektiği gündelik sahnelerden oluşan fotoğraflarının yer alacağı bir kitap için Nobel Edebiyat Ödülü kazanmış herhangi bir yazarla çalışmasının mümkün olup olmayacağını gelip bana sormasıyla başladı. ‘Herhangi bir Nobelli yazar olur.’ dedi. Kim’e eğitimin önemini vurgulayacak ve fotoğrafların güzelliğini hâlâ gazeteciğin özünde bulunduğuna inandığı etik anlayışla birleştirecek tek sözcük yeterliydi. Gerekli ayarlamaları yapmaya ve yazarlarla görüşmeye hazırlanırken ‘Aynı zamanda niçin bir de röportaj yapmıyoruz?’ diye düşündük. Ondan sonra her şey doğal bir şekilde gelişti: çağın büyük yazarlarının evlerine girme, sadece çalışma odalarında değil mutfaklarında da dolaşma, onlarla saate bakmadan konuşma, yaşamayı seçtikleri şehirleri veya eserlerinde bahsi geçen mekânları dolaşma, ailelerini tanıma fikri ortaya çıktı… Amaç okuyucuya çağdaş edebiyat dâhilerini pek de bilinmedik yönlerini göstermekti. Onlara ‘otel röportajlarının’ sınırları olmadan yaklaşmak… (Bilirsiniz, kişiliksiz bir salonda sadece yarım saatliğine, yazarın son kitabı hakkında konuşulur…) Üç yıllık bir çalışmanın ardından, her biri bu kitapta yer alan, altı saat ila sekiz gün arasında süren röportajlar yaparak Nobel Edebiyat Ödüllü on altı yazarla vakit geçirdik.”

Kitapta yer alan Nobelli on altı yazar ise sırasıyla, Wole Soyinka, Doris Lessing, José Saramago, Nadine Gordimer, Gao Xingjian, Gabriel García Márquez, Günter Grass, Necib Mahfuz, Toni Morrison, V.S. Naipaul, Imre Kertész, Kenzaburo Oe, Derek Walcott, Orhan Pamuk, Wislawa Szymborska, Dario Fo.

Her kütüphanede/kitaplıkta bulunması gereken önemli bir eser. Kuşe kâğıda baskısı ve siyah-beyaz fotoğraflarıyla da kendisini ellerden bıraktırmayan bir yapısı var.

İçerisindeki metinler Xavi Ayén’e fotoğraflar ise Kim Manresa’ya ait. Doğan Kitap tarafından basılan kitabı dilimize kazandıran Seda Ersavcı.

Ayrıca, bana bu kitabı hediye eden Hürriyet’in web sitesi ve blog sahiplerine yönelik hizmeti olan Bumerang’a teşekkürler. Blogunuz yahut web siteniz varsa Bumerang’ı kullanmanızı öneriyorum.

(Kitapta yer alan on altı yazarı tek tek inceleme fikri mevcut. Yazılar eklendiği vakit buradan ve sitenin “dosya” bölümünden ilgili yazıya/yazara ulaşabilirsiniz.)