2012
Nobel Edebiyat Ödülü'nü Çinli yazar Mo Yan kazandı. Kariyeri boyunca sansüre
maruz kalan Mo Yan, gelmiş geçmiş en ünlü Çinli yazar olarak biliniyor.
2012
Nobel Edebiyat Ödülü'nü Çinli yazar Mo Yan kazandı.
Nobel
komitesi eserlerindeki "evham verici gerçeklik" nedeniyle Mo Yan'ın
ödüle layık görüldüğünü belirtti.
Amerikalı
yazar William Faulkner'den esinlendiğini kabul eden, roman ve kısa hikaye
yazarı Mo Yan, 1,2 milyon dolar para ödülünün de sahibi oldu.
1955'te
dünyaya gelen yazar, gelmiş geçmiş en ünlü Çinli yazar olarak anılıyor.
Kariyeri boyunca sansüre maruz kalan Mo Yan'ın eserleri birçok kez korsan
yollarla okurlara ulaştı.
1987
yapımı 'Red Sorghum' adlı filme ilham veren iki romanıyla Avrupa ve ABD'de
ünlenen Mo Yan, Franz Kafka ve Joseph Heller'e Çin'in verdiği cevap olarak
niteleniyor.
'Engel
ve sansür edebi yaratım sürecini kamçılar'
Sabit
Fikir'in haberine göre; Mo Yan, Granta dergisinden John Freeman ile yaptığı
röportajda romanlarında yer verdiği güçlü kadınlardan, deyim kullanımları ve
sözcük oyunlarından, sansürün bir yazar için ne anlama geldiğinden bahsetmişti
Yan. Zaman içinde yazdıklarının temalarının değiştiğine de dikkat çeken yazar,
Red Sorghum romanını yazdığında 30 yaşına bile gelmemiş olduğunu, bu nedenle
geçmişine baktığında daha duygusal davrandığını, oysa 40'lı yaşlarında yazdığı
Life and Death Are Wearing Me Off romanında önceden hissettiği duygusallığın,
yerini daha mantıklı bir düşünce yapısına bıraktığını söylemişti.
Anavatanı
Çin'in geliştiğini ve ilerlediğini, ancak bu esnada ahlaki değerlerdeki çöküşü
ve doğaya verilen zararın da arttığını söylediği röportajda, son 30 yıldır
ülkesinin geçirdiği değişimleri kitaplarında yazdığını ve edebiyatın önündeki
engellerin ve sansürün edebi yaratım sürecini kamçıladığını da belirtmişti.
Çinliler
Mo Yan hakkında ne düşünüyor?
Offbeatchina.com
sitesinin görüşüne göre, Nobel Edebiyat Ödülü Çinliler için adeta bir takıntı
haline gelmiş durumdaydı. Nobel'i ülkelerinden birinin mutlaka almasını
istiyorlardı; ancak buna rağmen, Mo Yan'ın Nobel alma olasılığına karşı,
negatif görüş bildiriyorlardı.
Mo
Yan'ın Çin'de, hiç yoksa çok tartışmalı bir figür olduğu çok açık. Kendisi,
ülkesinde yasaklı bir yazar. Ancak, öte yandan, baskıcı tutumuyla bilinen Çin
aleyhinde tek bir kelime etmişliğini bile bulmak mümkün değil.
SabitFikir
olarak, halk onu sevmiyor desek, abartmış olmayız herhalde. Nobel'i alma
olasılığı kulaktan kulağa konuşulmaya başlandığında, internet üzerinden yapılan
oylamalarda Çinlilerin çok büyük kısmı kendisine karşı oy kullandı. Hatta
Nobel'i kazandıktan hemen dakikalar sonra Çin'den yayın yapan İngilizce
kaynaklar, kendisinin Nobel'i almak için yeterli olup olmadığını tartışmaya ve
elbette sonunda negatif görüş bildirmeye başladılar.
Oysa,
söylediğimiz gibi, Mo Yan, Çin'e karşı hiçbir zaman hiçbir kötü söz etmedi. Weibo.com'un
aktardığına göre, bir seferinde "Çin'de romancılar üzerinde hiçbir sansür
ve baskı bulunmadığını" dahi açıklamıştı.
Frankfurt
Kitap Fuarı'nda Çin'in konuk ülke olduğu sene, Mo Yan'ın muhalif yazarlar Dai
Qing ve Bei Ling'in yanına oturmayı reddetmişliği de vardı. Kendisine, Çinli
entellektüel ve insan hakları savunucusu Liu Xiaobo'nun 11 yıllık cezası
sorulduğunda ise, bu konuyla ilgili çok şey bilmediğini ve söyleyecek hiçbir
şeyi olmadığını belirtmişti.
Mo
Yan, ayrıca Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurucusu
Mao'nun 1942 yılında yaptığı ve Çin'de kültür ve sanatın nasıl olması
gerektiğine dair görüşlerini bildirdiği ünlü Yan'an konuşmalarını elyazısı ile
kağıda aktarmış ve bu tavrı "Bir 'diktatör'ün konuşmasını bu şekilde
kopyalaması özgürlükçü biri olmadığını gösterir" yaklaşımıyla
eleştirilmişti.
Geçen
yılki Nobel Edebiyat Ödülü'nü İsveçli şair Tomas Transtromer kazanmıştı.
Favori
Murakami'ydi
Dünyanın
en büyük bahis şirketi Ladbrokes'un verdiği oranlara göre kazanması en muhtemel
isim Haruki Murakami olarak görülüyordu. Ladbrokes'un bu yılki tahminleri
arasında ayrıca Suriyeli şair Adonis, Hollandalı yazar Cees Nooteboom,
Britanyalı yazar Ian McEwan ile söz yazarı Bob Dylan bulunuyordu.